Ślonsko godka wkracza do stolicy. Nauczą się jej studenci Uniwersytetu Warszawskiego

– Już niy piyrszy roz stołeczne insztytucyje sōm barzij ôtwarte na ślōnskość niźli Ślōnski Uniwersytet – mówi jeden z prowadzących zajęć, Bartłomiej Wanot. Kurs rusza wraz z rozpoczęciem nowego roku akademickiego.

Od nowego roku akademickiego oferta edukacyjna Uniwersytetu Warszawskiego wzbogaci się o coś, czego w stolicy jeszcze nie było. Pojawią się bowiem zajęcia poświęcone śląskiej mowie. W ramach lektoratu prowadzonego na Wydziale Artes Liberales studenci pierwszego stopnia, bez względu na kierunek studiów, poznają godkę w praktyczny sposób. Co ciekawe, ta sama jednostka już wcześniej szkoliła w zakresie nieoczywistych języków: wilamowskiego oraz nahuatl, którego w przeszłości używali Aztecy.

Język śląski na UW. Kto się nim zajmie?

Kurs prowadzą Bartłůmjej Wanot: absolwent Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego, korektor, tłumacz języka ukraińskiego, miłośnik języków słowiańskich, założyciel kolektywu Ôtwarty Ślōnsk oraz autor pierwszego w historii tłumaczenia literatury śląskojęzycznej na język obcy. W ułożeniu programu i dydaktyce wspiera go Kacper Hermann. To pochodzący z Tychów poeta, znawca języka litewskiego i śląskiego. Dzięki ich zaangażowaniu uczestnicy zajęć będą mieli okazję zetknąć się z autentycznym językiem i współczesną śląską twórczością. Śmiałkowie przeczytają m.in. Cebulowŏ ksiyngę umartych Mirosława Syniawy, Opowiadania i ôzprowki Stanisława Neblika oraz Tkŏczy Gerharta Hauptmanna.

Program przewiduje stopniowe wprowadzanie w świat śląszczyzny, od podstawowych zwrotów po bardziej złożone formy gramatyczne. Uczestnicy będą ćwiczyć wymowę, czytanie i pisanie. Nauczą się także rozumienia ze słuchu, tłumaczenia tekstów i odgrywania scenek sytuacyjnych. Nie jest wymagana wcześniejsza znajomość jakiegokolwiek słownictwa. Wystarczy biegłość w polskim i otwartość na inne tradycje. Przyda się pewnie także zrozumienie, że cały kurs ma zaangażowany społecznie wymiar.

Koncerty na Śląsku? Mamy ich dużo! Sprawdź najciekawsze wydarzenia z Katowic i okolic

Walka o podmiotowość Śląska

Śląsk to bowiem wyjątkowy region Polski, w którym na skutek burzliwej historii przenikają się wpływy niemieckie i czeskie. Jego mieszkańcy Śląska, oprócz własnego języka, pielęgnują bogaty zbiór tradycji, obrzędów świątecznych oraz regionalnych potraw. Silne poczucie tożsamości lokalnej i duma z przekazywanych z pokolenia na pokolenie zwyczajów stanowią istotny element tamtejszej kultury. Tymczasem w skali ogólnopolskiej bywa ona umniejszana lub wręcz wypierana.

W styczniu 2005 roku przyjęto ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Takiego statusu mimo petycji licznych aktywistów nie nadano ślōnskiej gŏdce. Od tamtej pory raz za razem powstają nowe inicjatywy ustawodawcze i projekty poselskie, których celem jest zmiana statusu quo. Być może język śląski w programie Uniwersytetu Warszawskiego zlegitymizuje tę walkę.