International Booker Prize 2024: „Kairos” Jenny Erpenbeck zdobywa nagrodę

– To, co czyni tę książkę niezwykłą, to fakt, że jest zarówno piękna, jak i niewygodna, osobista oraz polityczna – mówi Eleanor Wachtel, jedna z członkiń kapituły.

Ostatnio pisaliśmy o nagrodzie Bookera w związku z kontrowersjami narosłymi wokół jej nazwy. Poruszenie wywołał komentarz Richiego Brave’a, prezentera BBC Radio 1Xtra. Spiker zwrócił uwagę na to, że historia fundatorów literackiego wyróżnienia, dystrybutora żywności Booker McConnell, kryje ciemne karty. W XVIII wieku firma zarządzała przemysłem cukrowniczym i plantacjami bawełny na terenie Gujany. Tanią siłą roboczą było dla nich prawie 200 niewolników. – Mam nadzieję, że organizatorzy plebiscytu zaczną stawiać pytania dotyczące swojego rodowodu (…) Kiedy nie używamy właściwego języka, nie tylko hańbimy przodków, ale także przywracamy traumę ludziom, którzy w wyniku tego, co wydarzyło się w ich rodzinach w przeszłości, byli już nią naznaczeni – tłumaczył Brave w rozmowie z portalem The Guardian.

Literatura z całego świata

Booker, przynajmniej na ten moment, nie zmieni swojej nazwy. Na oficjalnej stronie internetowej konkursu pojawiła się jedynie uaktualniona notka na temat niewolniczej historii fundatora nagrody. W cieniu debat nad jej rodowodem już po raz 15. wręczono zaś International Booker Prize. To wyróżnienie przyznawane najlepszej książce spoza Wielkiej Brytanii i Irlandii, która została przełożona na język angielski. Nagrodę w wysokości 50 tysięcy funtów dzielą między sobą pisarz i tłumacz. W ubiegłym roku wraz z współpracującą z nim Angelą Rodel otrzymał ją autor Schronu przeciwczasowego, Georgi Gospodinow. Na liście laureatów figurują także Alice Munro, Philip Roth, Han Kang i Olga Tokarczuk. Polską noblistkę doceniono za Biegunów.

International Booker Prize 2024. Miłość w czasach przemian

Wczoraj w londyńskiej galerii Tate Modern wręczono International Booker Prize 2024. Początkowo szansę na zwycięstwo miała Polka, Urszula Honek, jednak jej Białe noce nie znalazły się na finalnej shortliście. Nagrodę ostatecznie otrzymała autorka książki Kairos, Jenny Erpenbeck, którą na język angielski przełożył Michael Hoffmann. Polscy czytelnicy mogą kojarzyć ją m.in. z Klucza do ogrodu, Jeszcze nie wieczór i Iść, szedł, poszedł.

Akcja Kairos toczy się w 1986 roku, w Berlinie Wschodnim. Dochodzi tam do przypadkowego spotkania kobiety i mężczyzny. Ona jest młodą studentką, on ma żonę i stabilną pracę. Bohaterów połączy wspólna słabość do muzyki i sztuki. – Potęguje ją tajemnica, której muszą dochować. Kiedy jednak dziewczyna odchodzi na jedną noc, on nie może jej tego wybaczyć. Tworzy się między nimi niebezpieczna szczelina, otwierająca przestrzeń dla okrucieństwa, kary i nadużycia władzy – przeczytamy w opisie książki. Dynamiczna relacja rozwija się na tle rozpadu NRD i wejścia w nową, bezprecedensową erę.

Zachwiana moralność

Kapituła była raczej jednomyślna co do przyznania nagrody Jenny Erpenbeck. – To, co czyni tę książkę niezwykłą, to fakt, że jest zarówno piękna, jak też piękna, niewygodna i osobista. Autorka zaprasza do powiązania wydarzeń politycznych definiujących pokolenia z wyniszczającym, brutalnym romansem kwestionującym naturę przeznaczenia i sprawczości. Zaczyna się od optymizmu i zaufania, a kończy na rozpadzie – tłumaczy jedna z członkiń gremium, Eleanor Wachtel. Jej słowom wtórują inni jurorzy. – Powieść przywołuje trudne wybory moralne tamtych czasów i straty, jakie przyniosła tak sejsmiczna transformacja – dodają.

Powstał album o najgłupszych polskich ptakach. Porozmawialiśmy z jego autorem, Marek Maruszczakiem!

Kairos nie zostało jeszcze przetłumaczone na język polski. Miejmy nadzieję, że to tylko kwestia czasu.