Znamy Młodzieżowe Słowo Roku 2025! Tak dziś mówi się na kombinowanie
Czasownik szponcić i jego rzeczownikowa forma szpont wyprzedziły 6 7. Wyróżnienie jury otrzymał zaś zrost OKPA.
Spis treści
Po ostrej selekcji zgłoszeń i trzytygodniowym głosowaniu, do którego dopuszczono 15 kandydatów, nadszedł czas na wielkie rozstrzygnięcie. W warszawskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej zakończyła się właśnie gala podsumowująca jubileuszowy plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku. W ceremonii pełnej kosmicznych akcentów wzięły udział liczne osobistości ze świata telewizji, kina i Internetu, w tym Rafał Masny, Karolina Pielesiak (Lotta), Bartłomiej Topa i Marta Majchrzak. O tym, kto zwyciężył, publiczność poinformował Karol Strasburger – prowadzący Familiady i ulubieniec memiarzy.
W sidłach internetowej prowokacji. Rage bait słowem roku według Oxford University Press
Z półświatka przestępczego na najwyższy stopień podium
Młodzieżowe Słowo Roku 2025 to szponcić wespół z rzeczownikową formą szpont. Językoznawcy przypominają o tym, że wyraz już od dawna funkcjonował w polszczyźnie historycznej czy regionalnej i w slangu przestępczym. Oznaczał w nich rozrabianie, kombinowanie i oszukiwanie. Młodsze pokolenia wykorzystują go dziś w dwóch kontekstach: z żartobliwą dezaprobatą albo podziwem. Szponcić to zatem podejmować spontaniczne, energiczne i nie zawsze legalne działanie, poprzedzone nie tyle długim procesem decyzyjnym, co nagłym impulsem.
W eksperckim komentarzu do nagrody dr hab. Anna Wileczek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach zauważa, że zwycięskie słowo nie ma jednej konkretnej definicji. – Nie chodzi tu o gramatyczną przewidywalność – pierwszeństwo ma pragmatyka, czyli to, jak słowo działa w interakcji, jaki efekt wywołuje. Kiedy młodzi mówią o szponceniu i szponcie, nie oczekują precyzyjnych znaczeń, lecz efektu: wspólnotowego żartu, jakiejś spontaniczności, ekspresji, aktywności często poza sferą oczekiwanych i zastanych form i norm – wyjaśnia językoznawczyni.
Inni nagrodzeni
Łeb w łeb ze szponcić szedł idiom 6 7, rozpowszechniony dzięki utworowi rapera Skrilli i wideo z udziałem Mavericka Trevilliana, młodego fana koszykówki. Zbitka dwóch cyfr ostatecznie zajęła drugie miejsce w głosowaniu. Osobne wyróżnienie jury przyznało natomiast zrostowi OKPA sygnalizującemu szybkie urwanie rozmowy. Do jego fanów należy jeden z najwybitniejszych polskich językoznawców, Jan Miodek. – Swoiście mnie rozbraja swym zaskakującym i dowcipnym hybrydalnym
charakterem – połączeniem jakże popularnych i utrwalonych w naszym języku konstrukcji angielskiej i polskiej – przekonuje.
Szponcić to już 9. laureat plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku. Pierwszą edycję konkursu, którą Wydawnictwo Naukowe PWN zorganizowało w 2016 roku, wygrał sztos. W ślad za nim poszły XD, dzban, alternatywka, śpiulkolot, essa, rel i sigma. W 2020 roku nie wybrano zwycięzcy ze względu na zbyt duże nagromadzenie wulgarnych i nienawistnych propozycji. – Konkurs, który przez lata był zabawą z językiem i służył refleksji nad nim, stał się w tym roku areną walki na słowa, a tego faktu nie możemy i nie chcemy akceptować – przeczytaliśmy w komunikacie.
