Dojrzewanie na ekranie, czyli sprawdzamy filmowych poprzedników Babyteeth
Dojrzewanie – czas turbulencji, podejmowania trudnych wyborów, nowych doświadczeń i wielu eksperymentów. Jak dojrzewamy na ekranie?
Niedawno kinową premierę miał w Polsce film Babyteeth w reżyserii Shannon Murphy. Historia ciężko chorej nastolatki, która pokazuje wszystkim wokół, jak warto naprawdę żyć wpisuje się w szereg kinematograficznych obrazów o transformacji czasu dojrzewania.
Kiedy wszystko jest nowością, wszystko jest “pierwsze” i nie jesteśmy w pełni ukształtowani świat staje się wielkim polem doświadczalnym. Z tej “próby ognia” możemy wyjść w różnym stanie, ale zawsze bogatsi o wiedzę na swój temat. Oto nasz krótki subiektywny przegląd filmów o dojrzewaniu, które musicie obejrzeć!
Breakfast Club reż. John Hughes (1985)
Rozpoczynamy pozytywnym klasykiem – Breakfast Club, czyli inaczej Klub Winowajców to opowieść o grupie nastolatków, którzy w ramach kary muszą spędzić całą sobotę w szkole. Reprymenda łączy na jeden dzień ludzi z bardzo różnych środowisk, co sprawia, że jest to jedyna okazja, by nawiązali ze sobą dialog. “Sportowiec”, “dziwaczka”, “nerd”, “buntownik” i “klasowa piękność” zaczynają odkrywać, że w rzeczywistości więcej ich łączy niż dzieli. Film, choć nieco pretensjonalny, pokazuje jak można przezwyciężyć sztucznie narzucone przez szkolną rzeczywistość podziały.
Monos reż. Alejandro Landes (2019)
Zupełnie inaczej toczą się losy grupki nastolatków z filmu Monos. Gdzieś w górach w Ameryce Południowej rozgrywa się mroczna opowieść o niebezpieczeństwach dojrzewania. Alejandro Landes serwuje nam współczesną wersję Władcy Much Williama Goldinga z 1954 roku. Alegoryczną opowieść o upadku cywilizacji obserwujemy na odludziu, gdzie grupka małoletnich partyzantów pilnuje amerykańskiej zakładniczki.
Wojskowa nomenklatura, quasi-militarne rytuały, zagrzewające do walki okrzyki i karcące reprymendy zapewniają kuriozalną strukturę, w której wzrastają pozbawione innych wzorców dzieciaki. Mroczna ścieżka dźwiękowa Miki Levi i surowe, milczące krajobrazy podbijają efekt niepokoju i chaosu. Czy wiek tłumaczy każde zachowanie? Czym jest współodpowiedzialność? Do jakiego momentu okoliczności niwelują winę? Te trudne kwestie podejmuje w swoim cierpkim filmie Landes.
Gummo reż. Harmony Korine (1997)
Pozostańmy jeszcze trochę w mroczniejszych klimatach. Kto nie pamięta słynnej sceny ze spaghetti w wannie? Gummo, czyli inaczej Skrawki to już klasyk wśród filmów o dojrzewaniu. Przypominający makabryczną kreskówkę obraz Harmony’ego Korine’a opowiada o upadającym, małym amerykańskim miasteczku, w którym wąchanie kleju należy do jednych ze ciekawszych pozaszkolnych aktywności.
Solomon i starszy od niego Tummler próbują znaleźć sobie miejsce na sennych peryferiach miejscowości Xenia w Ohio, gdzie wszystko jest jakby pokawałkowane, na pół gwizdka, pozszywane “na prędce” z tytułowych skrawków. Podobno jedną z inspiracji dla Gummo był film Christine Alana Clarke’a o uzależnionym od heroiny nastolatku, a także zdjęcia słynnej dokumentalistki Diane Arbus, która pokazywała inną, niepokojącą stronę Ameryki.
XXY reż. Lucía Puenzo (2007)
Swojego miejsca poszukuje też bohater/bohaterka argentyńskiego filmu XXY. Alex ma 15 lat i jest hermafrodytą. Nietypowy zestaw chromosomów stawia go/ją przed trudną decyzją wyboru płci. Reżyserka Lucía Puenzo z wielką delikatnością i subtelnością pokazuje towarzyszące temu wyborowi trudności. Punktem zwrotnym staje się przyjazd znajomych rodziny Alex z nastoletnim synem. Spotkanie z młodym chłopcem oznacza niezapowiedzianą turbulencję i przyspiesza kryzys tożsamości dorastającego/dorastającej nastolatka/nastolatki. Stale pojawiający się w filmie motyw wody podkreśla płynność, niejednostajność narzuconych ról, które w okresie dorastania mieszają się ze sobą.
Dope reż. Rick Famuyiwa (2015)
Na koniec nieco bardziej humorystycznie – zamykamy nasze zestawienie filmem Dope. Malcolm Adekanb to postać, która wymyka się konwenansom: geek zakochany w “brudnej” kulturze hip-hopowej lat 90. walczy o pozycję w wypełnionym drobnymi złodizejaszkami, przemocą i narkotykami Inglewood. Marzenia o studiach na Harvardzie przerywa spotkanie z dealerem Domem, który sprowadza Malcolma na złą drogę. Z wdziękiem, humorem i lekkością reżyser Rick Famuyiwa opowiada o trudnym procesie dojrzewania, który zawsze obfituje w szereg nietrafionych decyzji. Dope daje jednak nadzieję, że z każdych problemów można wyjść obronną ręką.
