Stołeczne wydarzenie popularyzujące naukę odbywa się już po raz 13. Tym razem zaproszeni eksperci i artyści zastanowią się nad tym, gdzie właściwie leżą granice ludzkiego ciała.
Twórcy Festiwalu Przemiany, który od 2011 roku odbywa się w Centrum Nauki Kopernik, nieustannie trzymają rękę na pulsie. – Zawsze obecne są tu nauka i technologia, prezentowane w wiarygodny sposób. Koncentrujemy się na przyszłości, którą dostajemy w teraźniejszości. Chcemy spojrzeć na człowieka z wielu perspektyw – deklarują organizatorzy. Na przestrzeni lat podejmowali już wątki dotyczące władzy algorytmów, nieśmiertelności czy zmian klimatycznych. Ostatnio pochylili się zaś nad miastami. To właśnie w gęsto zaludnionych metropoliach najlepiej widać, jak rozwój cywilizacji zmienia naturalne środowisko.
Dobrze naoliwiona maszyna
Kolejna odsłona wydarzenia okazuje się nie mniej aktualna i intrygująca. Tym razem pod lupę wzięto zagadnienie superorganizmu. Za twórcę tego terminu uważa się Jamesa Huttona, Szkota ochrzczonego mianem „ojcem współczesnej geologii”. Naukowiec określał tak całą biosferę, ale jego założenia szybko zostały zakwestionowane. Dziś superorganizmem nazywamy przede wszystkim większy byt składający się z organizmów tego samego gatunku. Kolonie koralowca albo owadów społecznych (mrówek czy pszczół) funkcjonują dzięki stałej współpracy. Każdy z osobników danego gatunku pełni w nich określoną rolę. Niektórzy badacze uznają, że to najwyższy poziom integracji w przyrodzie.
Modyfikować ludzkie ciało
Definicja superorganizmu okazała się użyteczna nie tylko dla biologów. Niektórzy wpisują w nią również ciało ludzkie. W końcu jest ono domem ok. ponad 100 bilionów mikroorganizmów tworzących unikalny mikrobiom. Ramy terminu Huttona poszerzyły się też wraz z rozwojem technologii. Przedrostek super–, z łaciny oznaczający „coś ponad”, skłania do poszukiwań nowych rozwiązań, dzięki którym organizmy będą jeszcze bardziej wydajne. Inżynieria genetyczna, egzoszkielety, nanoboty stosowane w medycynie albo sztuczne tkanki nie są już tylko melodią przyszłości.
Szczegółową rozpiskę wydarzeń organizowanych w ramach Festiwalu Przemiany znajdziecie na platformie Going.
Jak widać, tematów do refleksji nie brakuje. – Chcemy być silniejsi, mądrzejsi, długowieczni. Ustalać nowe normy witalności. Mając do dyspozycji tak wiele narzędzi, których dostarcza nam nauka, warto jednak zatrzymać się na chwilę i – jakby na marginesie wielkich planów wzmacniania i udoskonalania naszych ciał – zastanowić się nad tym, co powinniśmy w sobie zachować w niezmienionym kształcie – deklaruje kurator wydarzenia, Rafał Kosewski. Na dni 6-8 października przygotował wraz z zespołem moc atrakcji, które z pewnością otworzą uczestnikom głodnym wiedzy wiele szufladek w głowach.
Superorganizm według naukowców…
Festiwal Przemiany to przede wszystkim okazja do zasięgnięcia języka u ekspertów. Prof. dr hab. Maria Anna Ciemierych-Litwinienko przybliży potencjał tkwiący w komórkach macierzystych, zaś dr Marco Costantini udowodni, że dzięki drukarkom 3D możemy wytwarzać tkanki i całe narządy. Projekt bionicznej trzustki, która przypuszczalnie zrewolucjonizuje świat transplantologii, zaprezentuje dr n. med. Marta Klak. Poza nowinkami technologicznymi pochylimy się nad zagadnieniami natury etycznej. Dr hab. Łukasz Kamiński opowie o superżołnierzach i cyborgizacji wojska. Dr Paweł Kaliszewski przybliży ciemne strony dopingu sportowego, a dr Joanna Różyńska, przewodnicząca Komisji Bioetyki PAN, zainicjuje dyskusję o tym, gdzie leżą granice usprawniania naszego ciała.
…i artystów
Centrum Nauki Kopernik przybliży też część z powyższych zagadnień za pomocą sztuki. Prace polskich i zagranicznych artystów z pogranicza nowych mediów i bio artu zostaną zaprezentowane na przekrojowej wystawie. Zobaczymy tam również polskie dokumenty poświęcone sportowi. Poza tym dr Ellen Perlman opowie o swojej interaktywnej instalacji Language Is Leaving Me – An AI Opera Of the Skin. Jej projekt bada związki między sztuczną inteligencją, pamięcią, władzą, traumą i wojną. Artystyczną część Festiwalu Przemiany uzupełniają też performance Pameli Leończyk, koncerty We Will Fail i Heinali oraz pokazy filmowe. W programie m.in. poetycki portret zawodowych kulturystów (Gładka skóra), sylwetka francuskiego nurka Jacquesa Mayola (Człowiek delfin) i naturalistyczna refleksja nad niezwykłością ludzkiego ciała (De humani corporis fabrica).
Wstęp na wszystkie wydarzenia z wyjątkiem występów muzycznych jest wolny. Czujemy więc w kościach, że w następny weekend Centrum Nauki Kopernik będzie pękać w szwach. Takiej okazji trudno się oprzeć!
