Nagrania terenowe z Puszczy Białowieskiej, irlandzki folk w nowym wydaniu i założyciel kultowej wytwórni Hyperdub. Kultowy festiwal odsłonił karty i zdradził, czego i kogo posłuchamy nadchodzącej jesieni w Krakowie.
Jak piszą na swojej oficjalnej stronie internetowej, w 2003 roku, podczas pierwszej edycji, zostali wyrzuceni z klubu za prezentowanie zbyt dziwnej muzyki. Dwie dekady później Unsound to już marka znana i doceniana na całym świecie. Siedziba festiwalu prezentującego najróżniejsze oblicza awangardy i eksperymentu mieści się w Krakowie, ale wydarzenia organizowane pod jego auspicjami odbywają się także w Londynie, Nowym Jorku czy Adelajdzie. Rozwija się również interdyscyplinarny wymiar projektu. Koncerty i DJ sety idą w parze z performance’ami, wystawami, a nawet pokazami mody.
Szumy i trzaski
Przed nami kolejna odsłona Unsoundu. Krakowski festiwal w tym roku odbędzie się w dniach 29.09.-6.10. Tematem przewodnim jesiennego wydarzenia jest NOISE. – Do tego hasła można podejść z wielu perspektyw. Pierwsza, najszersza, zakłada, że chodzi po prostu o hałas, czyli o dźwięki o zbyt dużym natężeniu. W postprzemysłowym społeczeństwie nie brakuje ich licznych źródeł. Buczą maszyny, rzężą silniki samochodów, przelatują samoloty. Niektóre sprawiają, że czujemy się niekomfortowo, inne stanowią realne zagrożenie dla życia – pisaliśmy w marcu. Noise to jednak także osobny gatunek muzyczny albo nieprzewidziane interferencje. Ich obydwu nie zabraknie w stolicy Małopolski.
Program festiwalu stopniowo rośnie w siłę. Z coraz bogatszego line-upu postanowiliśmy wyłuskać wykonawców, którzy powinni szczególnie zwrócić waszą uwagę. Rozstrzał gatunkowy – od folku, przez drone, aż do techno rodem z berlińskich klubów – jest bardzo szeroki. Wszyscy z powodzeniem rozpychają jednak stylistyczne szufladki i przekonują, że świadome przekraczanie artystycznych zasad ma swoje zalety.
Bilety na Unsound 2024 znajdziecie w Going.!
Unsound 2024: Mica Levi & Sinfonietta Cracovia
Ścieżki dźwiękowe nie muszą sprowadzać się do monumentalnych dzieł. Z takiego założenia wyszłx* Mica Levi, jedna z najoryginalniejszych współczesnych kompozytorek filmowych. W portfolio ma m.in. minimalistyczne soundtracki do Pod skórą, Monos i Jackie. Ostatnio znów połączyłx siły z reżyserem Jonathanem Glazer. Dzięki niej Strefa interesów, historia życia rodziny komendanta Auschwitz, Rudolfa Hoessa, jeszcze bardziej mrozi krew w żyłach.
Podczas Unsoundu Levi zaprezentuje szereg autorskich kompozycji. Wykona je wraz z orkiestrą kameralną Sinfonietta Cracovia. Włodarze festiwalu tym samym ponownie swatają lokalne środowisko artystyczne z zagranicznymi twórcami.
*Mica Levi identyfikuje się jako osoba niebinarna
Rafael Toral
Portugalski producent i kompozytor wyspecjalizował się w łączeniu gitary elektrycznej z elektroniką. Takie zestawienie, obecne na kultowych w wielu kręgach krążkach Wave Field oraz Sound Mind Sound Body, szybko przestało mu jednak wystarczać. Jako niestrudzony eksperymentator zaczął powiększać arsenał swoich instrumentów. Odważnie wkroczył w świat free jazzu, bawił się frazowaniem i fakturami swoich brzmień. Wszystkie te inspiracje zderzył właśnie na najnowszym albumie Spectral Evolution, którzy niektórzy zdążyli już okrzyknąć najlepszym materiałem w jego karierze. Rafael Toral rządzi i wkrótce udowodni to na Unsoundzie!
Unsound 2024: Lankum
Kwartet bierze na tapet pieśni ludowe głęboko zakorzenione w irlandzkiej kulturze. Śpiewa o nieszczęśliwej miłości, poszukiwaniu przygód i biesiadowaniu nad szklanką whisky. Na podorędziu ma tradycyjne instrumenty: dudy, bajan, koncertynę czy fisharmonię. Czyżbyśmy mieli do czynienia z kolejnym zespołem folkowym, który w najlepszym wypadku będzie uświetniać swoją obecnością jarmarki albo rekonstrukcje bitew? Nie tym razem. Lankum, dubliński kwartet nominowany do prestiżowej nagrody Mercury Prize, przefiltrowuje archiwalne ballady przez własną wrażliwość. Dokłada do nich noise’owy niepokój, punkową zadziorność i ambientową głębię. Jeśli doceniliście Annę von Hausswolff albo Matta Elliotta, polubicie też i Irlandczyków.
Laurel Halo
Artystka zaprezentuje w Krakowie nową płytę Atlas, która trafiła do wielu zestawień najlepszych krążków 2023 roku. Jeśli pójść kartograficznym tropem z tytułu albumu, można śmiało napisać, że Amerykanka doskonale zmapowała to, co najciekawsze i najbardziej emotywne na przecięciu ambientu, jazzu i muzyki elektroakustycznej. Na wydawnictwie gościnnie pojawiają się m.in. saksofonista Bendik Giske, skrzypek James Underwood oraz wiolonczelistka Lucy Railton. Artyści niestety nie potowarzyszą producentce w Polsce, ale nie oznacza to, że ta wyjdzie na scenę zupełnie sama. Utwory z Atlas wraz z Laurel wykona Leila Bordreuil.
Chuquimamani-Condori
– To najbardziej katartyczny album, jaki kiedykolwiek usłyszałem – pisze w komentarzu na Bandcampie jeden z zachwyconych słuchaczy. Internauta użył nader trafnego określenia, bo muzyka interdyscyplinarnego artystx kryje w sobie wyzwoleńczy wymiar i wydobywa na wierzch głęboko skrywane emocje. Łącząc analogowe instrumenty ze złowrogimi partii wokalnymi i kosmicznym brzmieniem keytaru (połączenia keyboardu i gitary), twórcx zabiera odbiorców w podróż do zupełnie innego uniwersum. Ten świat, choć całkowicie osobny i organiczny, został zainspirowany kulturą Ajmarów, do których przynależy Chuquimamani-Condori.
Yellow Swans
Nie ma konkretnych powodów, przez które dobiliśmy do tego punktu. Zdecydowaliśmy jednak, że odejście od projektu będzie w naszym najlepszym interesie. Żadne z nas w najbliższym czasie nie przestanie grać muzyki, ale nie będziemy już tego robić razem. Tak Pete Swanson i Gabriel Mindel Saloman, założyciele noise’owego duetu Yellow Swans, zakończyli wspólny projekt w 2008 roku. Musiało upłynąć prawie półtorej dekady, żeby drogi artystów ponownie się przecięły. Mimo tej przerwy nadal brzmią świetnie, a swoją improwizacją wciąż potrafią momentalnie wprowadzić w hipnotyczny trans. Przed chwilą potwierdzili to blisko półgodzinnym singlem Out Of Practice I, w październiku zachwycą na żywo na Unsoundzie.
Kode9
– Dwadzieścia lat minęło jak jeden dzień – mógłby sparafrazować piosenkę z Czterdziestolatka Steve Goodman. Założona przez niego wytwórnia Hyperdub właśnie świętuje dwie dekady istnienia, co najlepiej celebrować na klubowym parkiecie. Dumny założyciel założy kaptur, przez który niektórzy mylą go z Burialem, i zabierze imprezowiczów w muzyczną podróż śladami labelu. W selekcji pewnością nie zabraknie dudniących basów, połamanego dubstepu i rozpędzonego footworku.
Unsound 2024: Actress b2b Skee Mask
Tradycją Unsoundu stały się nieoczywiste połączenia sceniczne, które często nie wydarzają się już nigdzie indziej. Do takich duetów bez wątpienia można zaliczyć B2B Darrena J. Cunninghama z Bryanem Müllerem. Actress i Skee Mask, bo pod takimi pseudonimami ukrywają się producenci, na co dzień rezydują w nieco innych rejonach elektroniki. Ten pierwszy, który niedawno wydał świetny album Statik, ceni gęste, duszne i połamane brzmienia. Jego monachijski kolega uderza zaś w szybsze rejestry, łącząc breakbeat i surowość techno. Z tego zestawienia może urodzić się coś niezwykłego.
Chris Watson i Izabela Dłużyk
On to współzałożyciel industrialnego zespołu Cabaret Voltaire, który na początku lat 80. poświęcił się pracy realizatora dźwięku i zbieraniu nagrań terenowych. Ona, z wykształcenia tłumaczka, również specjalizuje się w dokumentowaniu soundscape’ów, w szczególności ptasich treli. Niedawno BBC doceniło ją wpisaniem na listę 100 najbardziej wpływowych kobiet świata.
Chris Watson i Izabela Dłużyk to niekwestionowani eksperci od ukazywania audialnego piękna otaczającej nas rzeczywistości. Ostatnio połączyli siły i razem udali się do Puszczy Białowieskiej: ostatniego europejskiego lasu pierwotnego. Rezultatem projektu Białowieża podzielili się na niedawno zakończonej warszawskiej Ephemerze. W Krakowie dopiszą kolejny rozdział dźwiękowej historii.
Unsound 2024 – dotychczasowy program
2K88 b2b ojoo (PL/MA) / Actress b2b Skee Mask (UK/DE) / AKA HEX (Aïsha Devi x Slikback) (CH/KE) / Antonina Nowacka (PL/I) / Ash Fure prezentuje Animal (US) / bela, Theresa Baumgartner i Lukas Feigelfeld prezentują Noise and Cries (굉음과 울음) (KO/DE) / Bianca Scout (UK) / Bill Callahan (US) / CCL b2b Lee Gamble (DE/US/UK) / Chuquimamani-Condori (US) / Chris Watson & Izabela Dłużyk prezentują Białowieża (UK/PL) / CRYSTALLMESS + OXHY (FR)
Daniel Szwed (PL) / Dogheadsurigeri (PL/UK) / DJ /rupture (US) / DJ Anderson Do Paraíso (BR) / Evian Christ b2b evilgiane (UK/US) / Florence Sinclair (UK) / FUJI||||||||||TA (JP) / Heavee (US) / Heinali & Yasia prezentują Гільдеґарда (UA) / Jana Shostak (BY) / Ka Baird oraz Henry Fraser, Artur Majewski & Paulina Woś (US/PL) / Kali Malone prezentuje All Life Long (na organy, chór i sekcję dętą blaszaną) z udziałem Capelli Cracoviensis (US/SE/PL) / Keiji Haino (JP) / Kode9 prezentuje History of Hyperdub (UK) Lankum (IE) / Lasse Marhaug (NO)
Laurel Halo prezentuje Atlas z udziałem Leili Bordreuil (US/FR) / Lord Spikeheart (KE) / Marco Fusinato prezentuje DESASTRES (AU) / Marek Pospieszalski (PL) / Mica Levi & Sinfonietta Cracovia (UK/PL) / ML Buch (DK) / MOPCUT (US/AT/FR) / mosa.tech (PL) / Piotr Kurek prezenuje Songs and Bodies (PL) / Rainy Miller prezentuje Joseph, What Have You Done (UK) / Rafael Toral (PT) / Raphael Rogiński prezentuje Plays John Coltrane and Langston Hughes (PL) / Raven Chacon (US) / RHR (BR) / Rick Farin & Actual Objects (US)
Safety Trance b2b Manuka Honey (ES/US) / Saint Abdullah, Eomac & Rebecca Salvadori prezentują A Forbidden Distance (IR/IE/IT/AT) / sideproject (IS) / SSRI (PL) / Still House Plants (UK) / Surusinghe b2b TSVI (AU/IT) / Tarta Relena prezentuje És pregunta (ES) / Tayhana (AR/MX) / The Body & Dis Fig (US/DE) / upsammy & Valentina Magaletti (NL/IT) / wh0wh0 (PL) / Yellow Swans (US) / Zamilska (PL)
