Jaki dystans dzieli Kim Kardashian i bozon Higgsa, kapibarę i Janusza Walczuka albo Beyoncé i losową wieś w podkarpackim? Pozornie niepasujące do siebie hasła w tej grze dzieli naprawdę niewiele!
Do fenomenu Wikipedii, która niedawno świętowała dwudziestolecie istnienia, można podejść z różnych perspektyw. To jedno z największych istniejących repozytoriów wiedzy i stale rozwijający się symbol społeczeństwa informacyjnego. Specjalistyczne dane sąsiadują tu z opisami całych sezonów seriali, atlasem geograficznym z milionami parametrów i statystykami niszowych lig piłkarskich. Nie zliczymy, ile razy przydały się nam do pisania prac zaliczeniowych albo innych form researchu. Poza tym wirtualna encyklopedia jest dorodnym owocem procesu zwanego crowdsourcingiem. Wszystkie zawarte w niej artykuły powstały oddolnie, dzięki samym internautom. Na stronie są nazywani wolontariuszami, bo za swoją pracę nie pobierają żadnego wynagrodzenia. Dzielą się własnymi spostrzeżeniami, poprawiają innych i aktualizują stan wiedzy, gdy zajdzie taka potrzeba. Na rozwiewanie wątpliwości dotyczących nawet najdrobniejszych szczegółów potrafią poświęcić mnóstwo czasu.
Dziś przyda nam się jednak coś innego – określenie Wikipedii mianem hipertekstu. Twórcą tego terminu jest medioznawca i pionier technik informacyjnych, Theodor Nelson. Określał nim takie utwory, których lektura jest nieliniowa. Trudno wyznaczyć ich konkretny początek lub koniec. Chronologia poszczególnych części pozostaje dowolna, nie wpływając znacząco na jakość sposobu odczytania. Taką właściwością cechują się wszelkiej maści słowniki. Zazwyczaj otwieramy je, żeby znaleźć konkretne hasło. Nikt nie zabrania jednak czytania ich od deski do deski lub według losowego klucza. Masz ochotę na lekturę definicji słów, które rozpoczynają się tylko od samogłosek? Albo omijanie co trzeciego wyrazu? Wszelkie chwyty dozwolone.
Bakłażan, pistolet na wodę i awatary o różnych kolorach skóry. Sprawdzamy, dlaczego emoji są upolitycznione!
Im szybciej, tym lepiej
Hipertekstowość Wikipedii opiera się na obecności odnośników do kolejnych haseł. Większość z nich jest oznaczona na niebiesko i po kliknięciu przekieruje nas do wybranej strony. Te czerwone oznaczają, że dane słowo albo wyrażenie nie istnieje jeszcze w bazie, co może okazać się wskazówką dla wolontariuszy. Taki charakter popularnej strony podsunął grupie entuzjastów okazję do jej przeczesywania w niestandardowy sposób. Poznajcie Wikipedia Speedruns, za którym stoją Jason Wong, Maya Flannery, Nathan Vallapureddy, Ryan Tang i Stewy Slocum.
Pojęcie speedrunów jest doskonale znane gamerom. Wszystkim innym wyjaśniamy: to taki typ rozgrywania gier komputerowych, który opiera się na ich jak najszybszym przejściu. Nie liczy się w nim zagłębianie w fabułę albo zdobywanie punktów, ale czas. Najwięksi entuzjaści takiej taktyki zdają się znać dane plansze na pamięć. Niekiedy nie muszą nawet patrzeć na ekran, bo doskonale wiedzą, jaką sekwencję klawiszy wcisnąć. Speedrunnerzy próbują swoich sił w turniejach i na konwentach. Chętnie dokumentują kolejne rekordy na YouTube czy Twitchu.
Wikipedia Speedruns, czyli święto nieoczywistych skojarzeń
Co ma Wikipedia do speedrunu? Zasada coraz popularniejszej gry przeglądarkowej jest prosta. Internauta samodzielnie wybiera lub losuje dwa hasła z encyklopedii. Im bardziej są od siebie oddalone tematycznie, tym lepiej. Jego zadaniem jest jak najszybsze przejście do docelowego słowa za pomocą jak najmniejszej liczby odnośników. Pierwsze próby zmierzenia się z tym wyzwaniem mogą zdawać się karkołomne. Znalezienie wspólnego mianownika Kim Kardashian i bozonu Higgsa jest pozornie awykonalne. W głowie szybko pojawiają się jednak nieoczywiste skojarzenia. Cząstka elementarna została odkryta przez Petera Higgsa, którego wyróżniono za to Nagrodą Nobla. W przeszłości otrzymywały ją także inne osoby, w tym literaci. Jednym z nich jest wokalista Bob Dylan. Amerykanin ma także na koncie Oscara za oryginalną piosenkę do filmu Cudowni chłopcy. Stąd już bardzo blisko do przemysłu audiowizualnego i kultury celebryckiej, w której Kardashian czuje się jak ryba w wodzie.
Takie otwieranie kolejnych szufladek nieoczekiwanie przynosi wiele satysfakcji. Wikipedia Speedruns to zabawa umysłowa, której bez reszty oddaje się coraz więcej użytkowników TikToka. Spróbujcie i Wy, a już nigdy nie będziecie patrzeć na popularną encyklopedię w ten sam sposób.
