Czy Tina Turner może przepowiadać przyszłość? King Khan i jego The Black Power Tarot

Na świecie powstały  dziesiątki, a może i setki tysięcy talii znanego w Europie przynajmniej od XIV wieku tarota. Ale nigdy do tej pory na jego kartach nie pojawili się Tina Turner, Tupac, Malcolm X czy Billie Holiday.

Dzięki współpracy muzyka Kinga Khana, artysty Michaela Eatona i awangardowego reżysera oraz maga Alejandro Jodorowsky’ego ikony kultury afroamerykańskiej stają się częścią ogólnoludzkiego mitu.

Cover: Karty The Black Power Tarot, od lewej: piosenkarka i aktywistka Eartha Kitt jako Sprawiedliwość, piosenkarka Tina Turner jako Moc i muzycy Chuck Berry oraz Bo Diddley jako Wieża/Dom Boga

Tarot zawsze funkcjonował na styku skrajności – przez jednych określany „narzędziem Szatana”, dla innych jest tzw. „Biblią Ery Wodnika”. Niektórym służył do hazardu, inni uważali go za mistyczne narzędzie poznania. Alegoryczne rysunki przedstawiające poszczególne etapy rozwoju człowieka od lat fascynowały wszelkiego rodzaju artystów, filozofów, psychologów czy magów. Zwana „Jogą Zachodu” tajemnicza talia pozwalała na głębsze zrozumienie własnych lęków, potencjałów, celów.

Wielkie Arkana, które „na warsztat” wziął King Khan, obrazują tzw. Wędrówkę Głupca, czyli drogę uzyskania świadomości poprzez doświadczenia symbolizowane przez następujące po sobie karty. I tak Głupiec ze swoim tobołkiem wyrusza w świat poszukując samego siebie – poznaje określone wzorce, zakochuje się, usamodzielnia, buduje pozycję społeczną, przechodzi kolejne transformacje aż w końcu tę ostateczną, by narodzić się na nowo i na nowo zacząć swą podróż.

Kanadyjski muzyk King Khan wraz z artystą wizualnym Michaelem Eastonem, przy wsparciu awangardowego reżysera Alejandro Jodorowsky’ego stworzył bezprecedensową talię. Średniowieczne drzeworyty Tarota Marsylskiego, którego najbardziej szczegółową rekonstrukcję przeprowadził Jodorowsky we współpracy z Philippem Camoinem, stały się matrycą dla współczesnego leksykonu ikon kultury afroamerykańskiej.  

Walczący o równouprawnienie Malcolm X, jazzowa piosenkarka Nina Simone czy nowoorleańska kapłanka voodoo Marie Laveau spotykają się na 22 kartach tzw. Wielkich Arkanów. Tam Khan umiejscowił 26 postaci – od aktywistek i aktywistów przez muzyczki i muzyków aż na religijnych guru kończąc. Karty zostały specjalnie pozbawione identyfikujących podpisów – wpisane w mistyczny język, zostają dopiero odkryte przez odbiorcę. Charakterystyczny tapir Tiny Turner, dredy HR [Human Rights] z punkowego zespołu Bad Brains czy sceniczny mikrofon jako nieodłączny rekwizyt komika Richarda Pryora stają się wskazówkami pozwalającymi odgadnąć ich tożsamość.

W 2017 roku w galerii GOCA Downtown przynależnej do Uniwersytetu w Colorado Springs The Black Power Tarot doczekał się wystawy, na której obok wielkoformatowych płacht przedstawiających karty prezentowany był m.in. film dokumentalny The Invaders. The Invaders byli grupą walczących w latach 60. o równouprawnienie aktywistów, którzy grali ważną rolę w negocjacjach prowadzonych przez Martina Luthera Kinga Jr. Wystawie towarzyszył również wykład jednego z założycieli The Invaders, John B. Smitha.

„Tarot został zaprojektowany, by oddać władzę w ręce ludzi” – mówi King Khan, który wielokrotnie wróżył na swoich trasach koncertowych.

Wywrotowy charakter Tarota polega bowiem na propagowaniu indywidualnej pracy duchowej. Przeświadczenie, że boski pierwiastek jest w każdym z nas i każdy może go odkryć, niekoniecznie aprobował kościół. W Tarocie człowiek rozumiany jest jako twór wyższej siły i jako taki niesie w sobie jej część, jest jej przejawem. Kościół poczytywał to jako aspirowanie do boskiego statusu, który zarezerwowany jest tylko dla jednego boga.

Tarot stał się symbolem sytuującej się gdzieś na obrzeżach głównych nurtów rewolucyjnej duchowości. Czerpiąc z wielu tradycji i elementów – od astrologii, kabały czy średniowiecznej sztuki pamięci na chrześcijańskiej teologii kończąc – stał się uniwersalnym mistycznym patchworkiem. Człowiek występuje w nim w znacznie szerszym kontekście niż ten, który określony jest przez wybraną religię czy kulturę. I ta płynność, otwartość odczytywana jest do dzisiaj jako zagrożenie.

King Khan, a właściwie Arish Ahmad Khan to punkowiec, syn hinduskich imigrantów wychowany w Montrealu doskonale rozumiał, co oznacza „funkcjonowanie na obrzeżach”. Co ciekawe, zafascynowany Tarotem Jodorowsky sam również jest synem imigrantów – jego żydowskiego pochodzenia rodzice przybyli do Chile z Ukrainy. Doświadczenie izolacji i odosobnienia stało się jednym z fundamentów zainteresowania Tarotem u reżysera, który od dziecka miał styczność z kartami. Kartami, które w 2014 roku miały połączyć artystów przy pracy nad The Black Power Tarot.

Archetypy w Tarocie Khana zyskują konkretne formy i konkretne biografie. Wybrane osoby dla muzyka stanowią wzór iluminacji, oświecenia. Oświecenie jest rozumiane tutaj jako zidentyfikowanie i realizacja swojego wewnętrznego potencjału. Mimo przeciwności losu, które w przypadku The Black Power Tarot ogniskują się w szeroko rozumianym rasizmie, każdy z bohaterów archetypicznej wędrówki odnajduje swój kierunek. Każda z kart pokazuje jednocześnie inną drogę.

Pokazany w 3 „wcieleniach“ w Kole Fortuny Malcolm X staje się jednym z przywódców ruchu afroamerykańskiego w USA. Eklektyczny amerykański kompozytor jazzowy Sun Ra, w Tarocie odgrywający oczywiście rolę Słońca, kreuje własną mitologię na bazie egipskich wierzeń, UFO i futurologicznych inspiracji. Tupac Shakur, któremu przypisana jest karta Wisielca, staje się legendą rapu. Amerykańska kompozytorka i gitarzystka Sister Rosetta Tharpe występująca jako wieńcząca talię karta Świat tworzy fundamenty rock and rolla, a nowoorleańska kapłanka Marie Laveau pokazana pod postacią Papieżycy odczarowuje religię voodoo. Wszystkie te postacie stają się jednocześnie inspiracją – niezależnie od naszych własnych korzeni i przynależności etnicznej.

Pamiętajcie, że profilaktyka, higiena i przestrzeganie zasad w kontaktach międzyludzkich to nadal bardzo istotne sprawy:

– często i dokładnie myj ręce, używając mydła i wody

– kiedy kaszlesz lub kichasz, zakrywaj usta i nos – najlepiej chusteczką lub rękawem

– zachowaj co najmniej 2 metry odległości od innych osób (jeśli nie możesz go zachować, musisz mieć założoną maseczkę)

– obowiązek noszenia maseczek nadal obowiązuje w środkach transportu publicznego, sklepach, kościołach, urzędach czy muzeach

– unikaj skupisk ludzkich. Stosuj się do zaleceń i komunikatów dotyczących przeciwdziałania koronawirusowi

– ładna pogoda i wysoka temperatura nie oznaczają, że pandemia koronawirusa się skończyła

Jeśli masz objawy lub kontakt z osobą zakażoną, powiadom o tym telefonicznie stację sanitarno-epidemiologiczną pod numerem 800-190-590