Fotofestiwal w Łodzi – czym jest współczesna wspólnota?
Dziś rozpoczyna się Fotofestiwal – Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi. Hasłem tegorocznej edycji jest „wspólnota”. Czym jest w obliczu ostatnich wydarzeń w Europie? Na to pytanie spróbuje odpowiedzieć kilkadziesiąt międzynarodowych wystaw i program wydarzeń towarzyszących. Festiwal potrwa od 9 do 26 czerwca.
Wojna, pandemia, zmiany klimatyczne czy kryzys humanitarny – w niespokojnych czasach pytanie o wspólnotę wydaje się wyjątkowo ważne, bo tylko na niej możemy budować przyszłość. Czym może być w XXI wieku? W ramach 21. edycji łódzki Fotofestiwal zaprosił do współpracy festiwale z Ukrainy i Białorusi, w praktykę przekłuwając solidarnościowe hasła. W czerwcu do Łodzi zawitają gościnnie Miesiąc Fotografii w Mińsku oraz Odesa Photo Days, które nie mogły odbyć się w swoich macierzystych lokalizacjach z uwagi na dyktaturę Łukaszenki oraz panującą w Ukrainie wojnę.
Kiedy zaczynaliśmy pracę nad programem, słowo WSPÓLNOTA – wybrane na temat edycji – miało inny ładunek emocjonalny niż dziś.
Po nieuzasadnionym i zbrodniczym ataku Rosji na Ukrainę, w trakcie gdy miliony Ukraińców_ek zmuszonych zostało do znalezienia tymczasowego domu, wszyscy patrzą inaczej na wartości takie jak jedność i solidarność.
Dziś, kiedy media przez wszystkie przypadki odmieniają hasło „wspólnota europejska”, a setki osób organizuje się, aby pomóc uciekającym przed wojną, chcemy wierzyć, że to właśnie „wspólnota” pozwoli nam przetrwać ten kryzys – mówią Franek Ammer, Krzysztof Candrowicz i Marta Szymańska z kolektywu kuratorskiego Fotofestiwalu.
Fotofestiwal bezpośrednio reaguje na bieżącą sytuację nie tylko poprzez trójfestiwalową formułę 21. edycji. Z inicjatywy organizatorów palestyński reżyser Mohameda Almughanni kręci film o granicy ukraińskiej a syryjski filmowiec Rami Shai o uchodźcach w Polsce.
Oprócz powstających „na gorąco” dzieł jak zwykle możemy liczyć na szczegółowo przygotowany program główny, w ramach którego poruszone zostaną tematy takie jak rónouprawnienie, terroryzm czy bioróżnorodność.
Wystawa To, co mi się przytrafia, może mnie zmienić, lecz nie pozwolę, by mnie ograniczało w Art_Inkubatorze to opowieść o walce z etnicznymi i genderowymi stereotypami. Projekt Rahimy Gambo Tatsunya II poświęcony jest sile oporu. Uczennice z północno-wschodniej Nigerii wspólnie przepracowują atak terrorystyczny grupy Boko Haram przeprowadzony na ich szkołę w 2013 roku. Poprzez serię warsztatów i program edukacyjny próbują poradzić sobie z ciężką rzeczywistością, która w projekcie Gambo zyskuje znamiona baśni. Z kolei amerykańska artystka Denae Howard opowiada o czarnoskórej społeczności w USA, uwypuklając pozytywne aspekty różnorodności. Obie artystki udowadniają, że sztuka ma prawdziwą moc sprawczą i może prowadzić do realnej zmiany.
O podobnym poczuciu sprawczości opowiada wystawa Solidarność, protest, troska (w tej samej lokalizacji). Członkowie i członkinie Archiwum Protestów Publicznych, Pamela Bożek, Karolina Gembara, Yulia Krivich, Marta Romankiv, Za*Grupa oraz Solidarny Dom Kultury „Słonecznik” pod okiem kuratorki Marty Szymańskiej wspólnie przyglądają się strategiom pomocowym dla osób objętych kryzysem migracyjnym.
Z kolei COEXIST Wolność, Równość, Bioróżnorodność! główną osią wizualnej narracji czyni naszych nie-ludzkich przyjaciół, uwagę kierując na zwierzęta, rośliny, grzyby i mikroorganizmy. Marta Bogdańska, Mishka Henner, Diana Lelonek, Daniel Szalai, Sheng-Wen Lo, Francesca Todde i Kolektyw ZOEpolis konstruują międzygatunkową wspólnotę opartą na egalitaryzmie i otwartości. Kuratorem wystawy jest dyrektor festiwalu, Krzysztof Candrowicz.
Karassy i Granfalony to multimedialny projekt, będący pogłębioną refleksją na temat trwałości współczesnych wspólnot. Czy siła tradycji nadal ma w sobie solidaryzującą moc? Czy jesteśmy w stanie skomunikować się ze sobą odwołując do doświadczeń naszych przodków i przodkiń? Jak aktualne są archetypy, które zespajały przeszłe pokolenia? Zaproszeni przez kuratorów Ewę Ciechanowską i Filipa Gabriela Pudło artyści i artystki konstruują i dekonstruują kolektywną świadomość, zastanawiając się nad zasadnością jej istnienia. Efekt tych poszukiwań zobaczycie w Art_Inkubatorze.
W Muzeum Miasta Łodzi królować będą z kolei kobiety. Wystawa Jedyne. Nieopowiedziane historie polskich fotografek to przedłużenie i rozszerzenie publikacji pod tym samym tytułem z 2021 roku. Jej autorka Monika Szewczyk-Wittek przeprowadza wywiady z fotografującymi w dobie PRL-u (i nie tylko) kobietami, jednocześnie opowiadając historię polskiej fotografii prasowej. Tym razem w roli kuratorki zaprezentuje nam prace 13 fotoreporterek dokumentujących Polskę lat 70., 80. i 90.
Eksperymentalna wystawa Radosna śmierć obrazów w Muzeum Książki Artystycznej przyjrzy się współczesnej reprezentacji jako efemerycznemu tworowi, bez określonego miejsca i czasu. Fotofestiwal to również forum przeznaczone dla młodych twórców i twórczyń z lokalnych uczelni. Studenci i studentki Łódzkiej Szkoły Filmowej zapytają, w jaki sposób tworzą się współczesne społeczności. Z kolei ASP w Łodzi odwołało się do wspólnotowego myślenia już na etapie tworzenia koncepcji wystawy i zaprosiło do współpracy inne akademie – efektem będzie ogólnopolski przegląd uczelni artystycznych.
W sekcji Programu Otwartego jak zwykle zagoszczą wybrane przez międzynarodowe grono kuratorów i kuratorek talenty. W tym m.in. Mathias de Lattre, który w swoim osobistym projekcie Mother’s therapy skupia się na terapeutycznych właściwościach roślin halucynogennych. Z kolei Mateusz Kowalik podejmuje temat ucieczki w naturę, która na jego zdjęciach zyskuje niepokojący, mroczny charakter.
Do tego w Łodzi czeka nas rozbudowany program wydarzeń towarzyszących, który będzie skupiał się na budowaniu wspólnot tu i teraz.
Sam Fotofestiwal tworzony jest od 21 lat w duchu współpracy. W programie znajdzie się, oprócz ponad 40 wystaw, szereg wydarzeń tworzonych dla i z członkami najbliższych festiwalowi społeczności.
W trzech dzielnicach w Łodzi stanie Sąsiedzkie Studio Fotograficzne, gdzie będzie można wykonać sobie portret z najbliższym sąsiadem. Wspólnie z mieszkańcami Księżego Młyna zaprosimy na pikniki. A Muzeum Sztuki dla bliższych i dalszych sąsiadów zorganizuje wydarzenie Niedziela w Muzeum. Specjalne wydarzenia zostaną zorganizowane także dla miłośników książek fotograficznych i filmów. – mówi Franek Ammer z kolektywu kuratorskiego.
Wystawy Fotofestiwalu będzie można zobaczyć w centrach festiwalowych: Art_Inkubator, Muzeum Książki Artystycznej, w pofabrycznym kompleksie OFF Piotrkowska, a także w kilkunastu galeriach miejskich uczestniczących w Programie Miasto.
Pełny program Fotofestiwalu
