Współczesna męskość – co to takiego? Wybrałam dla Was 5 książek, które krążą wokół tego tematu. Znajdziecie tu dwie powieści, 1 esej i 2 książki non-fiction.
Mężczyźni w literaturze przez długi czas zajmowali pozycję dominującą – to o ich doświadczeniach czytano i w konsekwencji to one stanowiły wzorzec zachowania dla kolejnych pokoleń. Często jednak książki te powielały pewne toksyczne zachowania – przemoc, brak empatii, marginalizowanie wszystkich pozostałych postaci. Współczesna męskość staje się tematem książek wydawanych w ostatnich latach – zaczynamy upominać się m.in. o męską formę “siostrzeństwa” – opartą na czułości czy otwartą na emocje.
Samiec alfa musi odejść – Liz Plank
Na jednym ze spotkań autorka spytała ponoć: kto z Was mówi dziewczynkom, że mogą zrobić wszystko, co chłopcy? Las rąk. A kto z Was mówi chłopcom, że mogą robić wszystko, co dziewczynki? Głownie konsternacja. W książce “Samiec alfa musi odejść” Liz Plank bada społeczną dysproporcję, która cementuje mężczyzn w ich tradycyjnych rolach i nie pozwala nam osiągnąć pełnej zmiany. Z jednej strony podkreśla, że nie jest rolą kobiet, by kogokolwiek do siebie “dociągać” w kontekście dojrzałości emocjonalnej. Z drugiej – wskazuje też, jak często nie jesteśmy gotowi i gotowe na męską uczuciowość, przejawy słabości czy empatii. Świetna, wnikliwa lektura.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne. Tłumaczenie Martyna Tomczak.
Robak – Jakub Wiśniewski
Powieść Jakuba Wiśniewskiego pokazuje mroczne zakamarki męskości – zagubienie, brak umiejętności budowania zdrowych relacji z kobietami i kiełkującą niechęć do świata, który zdaje się nie mieć miejsca dla obu głównych bohaterów. Tytułowy Robak – mężczyzna uzależniony od pornografii i osoba, która dokonała szokującego aktu przemocy wobec bliskiej sobie kobiety – przez większą część książki przemyka gdzieś poza kadrem. Jego narracja spleciona jest z opowieścią Onana, czyli więcej niż znajomego, ale podobno nie przyjaciela. W serii wspomnień poznajemy życie obu postaci, nurkujemy w szambie ich brudnych myśli. Wiśniewskiemu udało się stworzyć książkę świetnie wyważoną – pozbawioną moralizatorstwa czy zbędnego epatowania okrucieństwem. Bardzo ciekawy głos współczesnej literatury.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Filtry.
Spotkanie autorskie z autorem “Robaka” w czwartek 25 sierpnia (Warszawa)
Między światem a mną – Ta-Nehisi Coates
Współczesna męskość to też świadome ojcostwo. Tematu dotyka jedna z perełek zeszłego roku – poruszający esej Ta-Nehisi Coatesa Między światem a mną. Autor pisze list do swojego syna. Wskazuje na realia, w jakich w Ameryce dorastają mężczyźni inni niż biali. Opowiada o przemocy, z którą stale musi się mierzyć, o swojej bezsilności, poczuciu zagubienia. O domu, w którym miłość często wyrażana była poprzez szorstkość i strach. O potrzebie bliskości, ciepła, akceptacji. To książka jednocześnie niezwykle czuła, ale też pełna wściekłości, furii. Odważna refleksja na temat bycia ojcem czarnego nastolatka.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Agora. Tłumaczenie Dariusz Żukowski.
“Gotowi na zmianę” – bell hooks
Gotowi na zmianę: o mężczyznach, męskości i miłości, czyli publikacja bell hooks, rymuje się z książką Liz Plank. Obie autorki wskazują na konieczność zaadresowania tematu wypieranej uczuciowości czy zasklepionych przyzwyczajeń co do modeli określonych zachowań. Jest to na przykład utożsamianie męskości z przemocą, widoczne już w dziecięcych zabawach i umacniane w (pop)kulturze. hooks postuluje, by upomnieć się o mężczyzn, by wspierać ich w otwarciu na emocje. Podkreśla, że emancypacja kobiet nigdy nie będzie pełna, o ile nie pójdzie za nią zmiana po stronie płci przeciwnej.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Tłumaczenie Magdalena Kunz.
“Trans i pół, bejbi” – Torrey Peters
Trans i pół, bejbi Torrey Peters to przede wszystkim powieść o kobietach. Wrzucam ją do tego zestawienia ze względu na postać Amesa. To osoba, której przy urodzeniu przypisano płeć męską i imię James. Następnie dokonuje tranzycji i przyjmuje imię Amy, by później zdecydować się na detranzycję (wówczas przyjmuje imię Ames). Postać uwikłana jest w dwie ważne relacje: przyjaźń z transpłciową ex-partnerką i związek z cis-kobietą. Choć Torrey Peters narracyjnie skupia się głównie na doświadczeniach i dylematach dwóch pozostałych postaci, rozważania Amesa wokół własnej tożsamości uważam za bezcenny kontekst dla naszego myślenia o rygorach, nakładanych na ludzi w ramach binarnego podziału płci.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa W.A.B. Tłumaczenie Aga Zano.
Więcej rekomendacji książkowych
