W Stanach Zjednoczonych nieprzerwanie trwają protesty wywołane przez brutalne zabójstwo George’a Floyda, za które odpowiada funkcjonariusz policji.
Więcej naszych rekomendacji filmowych znajdziecie tutaj!
Media społecznościowe zalewane są materiałami wideo przedstawiającymi miliony ludzi solidarnie walczących o swoje podstawowe prawa. To zestawienie może pozwolić Wam lepiej zrozumieć, skąd bierze się taka determinacja.
W związku z obecnymi protestami w USA postanowiliśmy, że postaramy się podpowiadać Wam, naszym czytelnikom, w jaki sposób można zdobywać wiedzę na temat afroamerykańskiej kultury i problemów związanych z segregacją rasową czy rasizmem. Wszystko po to, żeby móc lepiej zrozumieć całą sytuację, móc szerzyć edukację dalej i być świadomym wydarzeń, które dzieją się wokół nas. Zaczęliśmy od listy książek, które warto przeczytać, pisaliśmy również o sztuce reagowania, a w tym artykule przyjrzymy się kinematografii.
Ethnic Notions (1987) reż. Marlon Riggs
Aby zrozumieć złożoność problemu rasizmu, warto prześledzić historię rozwoju popkultury. Dokument Marlona Riggsa bierze pod lupę krzywdzące i utrwalane przez dziesiątki lat stereotypy przemycane w reklamach, filmach czy bajkach i wierszykach dla dzieci. Opowiada o wizualnych symbolach budzących natychmiastowe negatywne konotacje, które zaczęto używać na szeroką skalę w latach międzywojnia. Ethnic Notions to obowiązkowa pozycja do nadrobienia w ramach samoedukacji, szczególnie, że Polska również odegrała i nadal odgrywa swoją rolę w pogłębieniu problemu; na potwierdzenie czego wystarczy przywołać popularny wierszyk Tuwima, Black Face w programie rozrywkowym czy używanie n-word jako synonimu słowa „ziomek”.
Nie jestem twoim murzynem (2016) reż. Raoul Peck
Dzieło Pecka to chyba najważniejszy głos w globalnej dyskusji na temat podziałów rasowych w XXI wieku. Odnoszący się do życia i dorobku Jamesa Baldwina dokument, to coś więcej niż tylko pochwały na cześć jego twórczości. To niezwykle poruszający i trafiający w sedno manifest oparty na licznych przykładach, o których często wiemy, ale nie poświęcamy im wystarczającej uwagi.
Rat Film (2016) reż. Theo Anthony
Rat Film to pozornie dokument traktujący o szczurach. W rzeczywistości jest to jednak dzieło zdecydowanie wykraczające poza tę wąską tematykę. To historia o mieście Baltimore, którego władze świadomie doprowadzają do segregacji rasowej skazując tysiące ludzi na życie w skrajnych warunkach mieszkaniowych. Theo Anthony umiejętnie zestawia wątek o konsekwencjach krzywdzącej urbanistyki miasta z opowieścią o ludziach mających obsesję na punkcie szczurów, maniakach, którzy poświęcili swoje życia na badanie ich natury bądź na ich eksterminacje.
Gdzieś w Alabamie, rano, wieczorem (2018) reż. R. Ross
W swoim reżyserskim debiucie RaMell Ross postawił na bardzo nowatorskie podejście do poruszanego w ramach tego zestawienia tematu. Świadomy – wspomnianych tu wcześniej – krzywdzących wizualnych symboli towarzyszących przedstawianiu osób czarnoskórych w kinematografii, postanowił je zupełnie zredefiniować. Stworzył tym samym niepowtarzalny dokument, który stawia na inny niż zazwyczaj sposób ekspresji – pełen subtelności, szczerości i poetyckiej wrażliwości.
Strach zżerać duszę (1974) reż. R. W. Fassbinder
Pisząc o filmach fabularnych w tej tematyce nie sposób nie wspomnieć jednego z najważniejszych dzieł legendarnego niemieckiego reżysera. Strach zżerać duszę to opowieść o dwojgu zakochanych przybliżająca realia życia osób mierzących się ze społecznym wykluczeniem w Republice Federalnej Niemiec. Fabuła opowiada o będącej w podeszłym wieku Niemce, która zakochuje się szczerze w młodszym od siebie Marokańczyku, co wzbudza wzburzenie i sprzeciw jej sąsiadów. Opierając się na tych wydarzeniach Fassbinder tworzy wyjątkowe studium ostracyzmu w obrębie mikro społeczności, które pozostaje aktualne nawet dziś.
Gdyby ulica Beale umiała mówić (2018) reż. B. Jenkins
Ostatni film zdobywcy Oscara to kolejne wymienione tu dzieło oparte na twórczości Baldwina. Gdyby ulica Beale umiała mówić to poruszająca historia miłosna opowiadająca o niesprawiedliwości, niesprawności systemu i trudnościach z jakimi mierzą się młodzi czarnoskórzy. Brzmi to jak klasyczny zestaw wątków? Prawda. Jednak Jenkins wykorzystuje je świadomie i unika banału. Skupia się na złożonej relacji zakochanych przedstawiając ją z różnych perspektyw, naświetlając przy tym trudną sytuację czarnoskórych kobiet w Stanach, które mierzą się nie tylko z rasizmem, ale również seksizmem.
Uciekaj! (2017) reż. Jordan Peele
Uciekaj! to film-wytrych. Skonstruowany w konkretnym celu – by odbić się szerokim echem zachowując przy tym swój wydźwięk. Peele dowiódł, że potrafi bezbłędnie odczytać potrzeby współczesnych widzów. Stworzył dzieło, które zajmuje ważny głos w dyskusji będąc przy tym najbardziej dochodowym debiutem w historii Hollywood. Oczywiście, jego wyjątkowa gatunkowa hybryda nie jest pozbawiona wad: sporo tu skrótów myślowych, uproszczeń i operowania skrajnościami. Ale ciężko uniknąć tego typu potknięć, jeśli celem jest maksymalizacja przystępności i rozrywkowości filmu. Na koniec dnia, liczy się to, że miliony ludzi mogły obejrzeć tak ważną scenę jak ta:
Atlanta (2016) reż. Donald Glover
Tak, Atlanta jest w znacznym stopniu serialem rozrywkowym, nie wpływa to jednak negatywnie na jej edukacyjne walory. Donald Glover dał idealny przykład wykorzystania możliwości medium do stworzenia inkluzywnego dzieła z ważnym przekazem podanym w przystępnej formie. Zupełnie jak Jordan Peele. Rozwiązywanie problemu rasizmu w duchu akademickiego dyskursu omija liczne grupy społeczne, którym taka forma przekazu może nie odpowiadać. Z tego właśnie powodu, popkulturowe twory będące w stanie przebić się do mainstreamu i masowego widza są bezcenne. Szczególnie jeśli potrafią przedstawić złożone zjawiska społeczne w humorystycznej formie.
Jak nas widzą (2019) reż. Ava DuVernay
Jak nas widzą nie jest może wielkim dziełem kinematografii, ale nie w tym rzecz. Historia pięciu nastolatków niesłusznie skazanych za gwałt, którzy ostatecznie spędzili 13 lat w więzieniu, to jedna z najbardziej druzgocących pomyłek w historii sądownictwa w Nowym Jorku. To historia, którą powinien znać każdy. Kolejny dowód na to, że o ile pomyłki się zdarzają, tak niektóre z nich z pewnością nie są przypadkowe.
To oczywiście tylko wycinek z bardzo szerokiego tematu w kinematografii, jakim jest rasizm. Jeśli widzieliście powyższe filmy lub chcecie obejrzeć jeszcze więcej, to polecamy również takie tytuły, jak Fruitvale Station, Us, Moonlight, Selma, The Hate U Give, BlacKkKlansman, Dear White People czy Pariah.
