Jakie książki warto przeczytać: wiosna 2023 | MORE Książkowe

Światowy Dzień Książki, który obchodzimy 23 kwietnia, to świetna okazja, by sięgnąć po fascynującą lekturę. Dobrze się składa, bo od początku roku ukazało się mnóstwo świetnych powieści i opowiadań, a za rogiem czają się już kolejne nowości.

Jeśli chcecie wiedzieć, jakie książki warto przeczytać – nie musicie szukać nigdzie dalej! Mamy dla Was przewodnik po najgorętszych tytułach sezonu.

Richard Powers: Zadziwienie

Zadziwienie? A może raczej Zachwycenie? Oba tytuły pasują do wspaniałej, wielowarstwowej powieści Richarda Powersa (tł. Dorota Konowrocka-Sawa). Historia ojca, który samotnie wychowuje nieneurotypowego synka, totalnie chwyciła mnie za serce. Opowiada mu o dalekich planetach, zabiera na wycieczki do rezerwatów przyrody i pomaga protestować przeciwko zagrożonym gatunkom. Trochę się w tym swoim tacierzyństwie miota. Stara się słuchać swojej intuicji, tworzyć dziecku przestrzeń do rozwoju, jednocześnie dbając o jego bezpieczeństwo (zarówno w systemie szkolnym, jak i poczuciu, noszonym wewnątrz ciała).

Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa W.A.B., które w kwietniu szykuje co najmniej dwie ekscytujące premiery. Gorzki cukier Avni Doshi, czyli opowieść o córce, która próbuje uwolnić się od relacji z matką. Czy nagły (i dosyć podejrzany) zanik pamięci pomoże rozchylić sidła współzależności i traumy? Tłumaczenie Agnieszka Wilga, premiera 26 kwietnia. Prawo do seksu Amii Srinivasan to z kolei porywająca narracja o seksualności w kontekście rozpoznań feminizmu intersekcjonalnego (a więc takiego, który uwzględnia nie tylko wątki związane z tożsamością płciową, ale też klasą, rasą i innymi relacjami władzy). Dla mnie: must read. Tłumaczenie: Katarzyna Mojkowska, premiera 12 kwietnia. [Jagoda Gawliczek]

Douglas Stewart: Młody Mungo

Queerowy Romeo i Julia – takim hasłem okrzyknięto najnowszą powieść Douglasa Stewarta. Protestant Mungo i katolik James zakochują się w sobie na robotniczym osiedlu w Glasgow. Wydawało się, że świecie pełnym przemocy i piętrzących się antagonizmów, nie znajdzie się miejsce na wrażliwość i miłość. A jednak! Po zachwycającym Shuggie Bain, w którym autor portretował relację matki-alkoholiczki i dojrzewającego chłopca, poprzeczka dla Douglasa Stewarta wisi bardzo wysoko. W podobnej sytuacji znajduje się przekładający Młodego Mungo Maciej Studencki, który przejmuje schedę po tłumaczu Krzysztofie Cieśliku. O tym, jak poradził sobie autor, świadczyć mogą przeważające najwyższe noty w portalu Goodreads. Jak polscy czytelnicy przyjmą przekład? Tego dowiemy się po 12 kwietnia, gdy książka trafi na półki w księgarniach. [Jagoda Gawliczek]

Filip Springer: Mein Gott, jak pięknie!

Autor Miedzianki. Historii znikania i Miasta Archipelag. Polski mniejszych miast skutecznie dystansuje się od zamykania reportażu w ciasnych szufladkach gatunkowych. Nie rezygnuje z wnikliwego researchu, ale informacje zdobyte podczas licznych podróży i dokumentacji umieszcza w oryginalnej narracji. Rzeczywistość przeplata z fikcją, bawi się z historiami spekulatywnymi. Nie inaczej Filip Springer podszedł do tworzenia swojej najnowszej książki.

W Mein Gott, jak pięknie autor przygląda się terenom Ziem Odzyskanych położonych w północnej i zachodniej części Polski. Eksplorując pejzaże, zwłaszcza te okalające Odrę, zastanawia się też nad związkami przyrody z człowiekiem. Lektura tej książki – ni to refleksyjnego pamiętnika, ni historycznego raptularza, nie należy do najłatwiejszych zadań. Mało kto potrafi jednak pisać u nas w tak nieoczywisty, niesztampowy sposób.

Światowy Dzień Książki. Fernanda Melchor: Paradajs i To nie jest Miami

Meksykańska pisarka Fernanda Melchor zachwyciła mnie okrutną i mroczną powieścią Czas huraganów. Czytałam ją po angielsku, gdy była nominowana do międzynarodowej edycji Booker Prize. Nieco później pojawiła się także po polsku nakładem wydawnictwa MOVA. Od tamtej pory trzymam autorkę na radarze. Tym bardziej cieszy więc, że początek 2023 roku przyniósł nie jedną, a aż dwie książki spod jej pióra.

Paradajs (MOVA, tł. Katarzyna Sosnowska) zagląda w mroczne zakamarki w pobliżu drogiego osiedla mieszkaniowego. Dwóch nastolatków pielęgnuje w sobie obsesję na punkcie zmysłowej bogaczki. Jak daleko zaprowadzą ich tłumione emocje i buzujące hormony? Oj, daleko! To nie jest Miami to z kolei książka, która ukazała się w serii reportażowej ArtRage (tł. Tomasz Pindel). Fernanda używa swojego talentu do obserwowania niejednoznacznych ludzkich zachowań i tworzenia fascynujących portretów, by pokazać nam rodzinne Veracruz. Czyta się to jak tętniącą życiem fikcję. Gdy przypomnimy sobie, że jest to literatura faktu, tym zimniejszy dreszcz przechodzi po naszych plecach.

Zakładam fanclub Melchor i będę wydawać Wam legitymacje. [Jagoda Gawliczek]

Brytyjski Booker to jedna z najważniejszych nagród w świecie literackim. Część nominowanych książek przeczytamy po polsku

Filip Kalinowski: Niechciani, nielubiani

Dziennikarz kulturalny i muzyk eksperymentalny, wychowany na warszawskich osiedlach lat 90. przygląda się rapowi z perspektywy przemian społecznych, zachodzących wówczas w całej Polsce. Na kartkach książki, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Czarne, przewijają się nie tylko najważniejsi artyści, kładący fundamenty pod późniejszy rozwój gatunku. Spotykamy też zajawkowiczów, dilerów, policjantów czy biznesmenów, których zachowania miały realny wpływ na rozwój wydarzeń. Czy podział na jasną i ciemną stronę hip-hopu miał sens? A jeśli tak, to jakie były jego źródła? Jak na kolejne wersy wpływał agresywny kapitalizm, dostęp do konkretnych substancji odurzających i ceny deskorolek? Ciekawa lektura nie tylko dla fanów i fanek gatunku.

A jeśli chodzi o zapowiedzi – w kwietniu Czarne wyda Straszliwą zieleń Benjamína Labatuta (tł. Tomasz Pindel, premiera 19 kwietnia). Nigdy dotąd nie czytałam tak pasjonującej książki o naukach ścisłych! Autor śledzi pęd ku odkrywaniu, obsesje, transgresje i rewolucje. Z kolei 26 kwietnia ukaże się pierwsze polskie wydanie wszystkich opowiadań Carson McCullers. Tom Komu ukazał się wiatr? pokaże szeroki wachlarz tematycznych zainteresowań McCullers, które oscylują wokół rozmaitych odcieni amerykańskiego Południa. Tłumaczenie: Michał Kłobukowski. [Jagoda Gawliczek]

Jakie książki warto przeczytać. Akwaeke Emezi: Głask

Po tym jak w Wydawnictwie Filtry ukazała się Śmierć Viveka Ojiego, obiecałam sobie sprawdzać kolejne książki Emezi. Głask (tł. Kaja Gucio, tym razem nakładem Prószyński i S-ka) to powieść dużo lżejsza językowo i fabularnie, ale nadal niestroniąca od trudnych tematów. W fikcyjnej Lucylli rzekomo nie ma już zła, a wszyscy obywatele zachowują się jak należy. Gdy Dżam niechcący przywoła Głaska (stwora, ale nie potwora!), będzie musiała stawić czoła niewygodnej prawdzie, chroniąc jednocześnie swojego przyjaciela. Ktoś z ich bliskiego otoczenia może padać ofiarą przemocy. Jak rozpoznać i rozumieć ludzkie zachowania, by dostrzec to, co kryje się tuż przy polu naszego widzenia? – to lekcja, którą odrabiają młodzi bohaterowie i niosą ją do dorosłych.

Jeśli cenicie sobie wartościowe młodzieżówki, koniecznie sprawdźcie też Klub smutnych duchów Lize Meddings (tł. Agnieszka Kalus, Wydawnictwo W.A.B.). Powieść graficzna powstała jako rozszerzenie konta na Instagramie, poświęconego zdrowiu psychicznemu i przezwyciężaniu wyzwań, niesionych przez natrętne czarne myśli. Obrazki, rysowane prostą, charakterystyczną kreską, przynoszą komfort i ukojenie. Już pod jej postami zaczęła się rozwijać społeczność duszków. Książka umożliwia dalszy transfer emocji do osób, którym przyda się usłyszeć, że nie są same. [Jagoda Gawliczek]

Piotr Wróblewski: Żarnowiec. Sen o polskiej elektrowni

Atom nad Wisłą to temat, który elektryzował (pun intended!) opinię publiczną od wielu lat. Głos w jego sprawie zabierali już chyba wszyscy zainteresowani: decydenci polityczni, eksperci od energetyki i aktywiści ekologiczni. Piotr Wróblewski, pomorski dziennikarz, pochylił się nad tym złożonym dyskursem, cofając się do lat 80. Przez siedem lat budowano wówczas elektrownię jądrową na terenie wsi Kartoszyno, której mieszkańcy musieli opuścić swoje domy.

Jak przebiegały prace nad jednym z najambitniejszych projektów schyłku PRL-u? Jakie były główne argumenty protestujących przeciwko finalizacji całego przedsięwzięcia? Kto podjął decyzję o wycofaniu się z pomysłu i co dziś się dzieje z Żarnowcem? Autor pokazuje, że inicjatywy na taką skalę zawsze pozostają sztuką kompromisu i trzeba uwzględnić w nich wiele zmiennych. Inaczej na dobre osiądą w sferze wizji i marzeń sennych – niby na wyciągnięcie ręki, a jednak wiecznie nieosiągalnych.

Kjersti Anfinnsen: Chwile wieczności

Książka składa się z dwóch powieści norweskiej autorki: Ostatniej pieszczoty i tytułowych Chwil wieczności (tł. Karolina Drozdowska). Teksty wzajemnie się uzupełniają, tworząc dylogię. Główną bohaterką jest tu emerytowana kardiochirurżka, która snuje rozważania na temat swojej przeszłości i mapuje zmieniającą się wokół niej rzeczywistość. To piękna i przejmująca opowieść o starości, jakich nie ma zbyt wiele w literaturze. Siłą powieści są nie tylko fragmenty introspekcji, jak choćby refleksje na temat zmieniającej się pozycji kobiet w medycynie. Anfinnsen nie zapomina o delikatnej i złożonej sferze emocjonalnej. W wieku 90 lat była lekarka stopniowo traci przyjaciół i rodzinę. Coraz trudniej jest też nawiązywać relacje z otoczeniem. Z zaskoczenia w jej życiu pojawia się jednak nowa miłość. [Jagoda Gawliczek]

Intan Paramaditha: Wędrówka

Wędrówka to najnowsza powieść, która ukazała się nakładem wydawnictwa Tajfuny, a zarazem pierwsze polskie tłumaczenie z języka indonezyjskiego. Zadania podjęła się Marianna Lis. Lektura przypomina trochę grę komputerową – podejmując kolejne decyzje będziemy skakać po fabule, przeżywając kolejne przygody, odkrywając paralelne warianty rzeczywistości. Autorka zachęca nas do notowania swoich wędrówek na ostatniej stronie książki. Dzięki temu będziemy w stanie stale wracać do powieści i przebywać kolejne trasy, nie powtarzając tych samych scenariuszy. [Jagoda Gawliczek]

Jakie książki warto przeczytać. Hervé Le Tellier: Wszystkie szczęśliwe rodziny

W drugiej połowie kwietnia ukaże się nowa książka autora świetnej Anomalii. Hervé Le Tellier tym razem nie tworzy fikcji literackiej, a zaprasza nas do świata refleksji dotyczących jego prywatnego życia. Wpisuje się w nurt prozy wspomnieniowej i tym samym rusza ścieżkami przetartymi przez noblistkę Annie Ernaux i Didiera Eribona. W przeciwieństwie do nich, autor wywodzi się jednak z wyższej klasie średniej. Jego perspektywa na dorastanie we Francji jest więc zupełnie inna. Bardzo mnie ciekawi ta książka i na pewno po nią sięgnę! Premiera 19 kwietnia nakładem Wydawnictwa Filtry. Tłumaczenie: Wiktor Dłuski. [Jagoda Gawliczek]

Molly Smith, Juno Mac: Rewolta prostytutek. Walka o prawa osób pracujących seksualnie

Kolejny ważny lekturowy głos w dyskusji, do której trzy grosze ostatnio dołożyły m.in. Karolina Rogaska (Bez wstydu. Sekspraca w Polsce) oraz Anna Dobrowolska (Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL). Autorki nowości wydanej przez Czarną Owcę znają omawiany przez siebie temat od podszewki. W wieku dwudziestu lat porzuciły śmieciówki w kawiarni i magazynie, próbując swoich sił w sexworkingu. Szybko zaczęły myśleć o nim w kategoriach aktywistycznych i emancypacyjnych.

Obszar zainteresowań Mac i Smith jest bardzo szeroki. Eseistki pochylają się nad tym, jakim regulacjom ulega ich profesja na różnych długościach geograficznych. Same proponują szereg instytucjonalnych usprawnień oraz przepisów prawnych. Ich podejście ma od początku intersekcjonalny wymiar, dlatego mówią wiele o feminizmie, społeczności LGBTQ+ czy dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami. Chciałoby się, żeby wszystkie zawody miały tak merytorycznie przygotowane reprezentantki.