Archisiódemka. Nowe książki o miastach, które warto nadrobić
Tel Aviw, pensjonaty z PRL-u, a może wszechobecna patodeweloperka? Każda z poniższych propozycji poszerzy Waszą wiedzę o współczesnych miastach i architekturze, a jednocześnie zachęci do samodzielnych wycieczek.
Książki o miastach. Grzegorz Piątek: Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizm, wyd. W.A.B.
Kilka tygodni temu autor odebrał za tę książkę zasłużony Paszport Polityki. Zdobyta nagroda jest jednak tylko jednym z wielu powodów, dla których warto sięgnąć po Gdynię obiecaną. Po wnikliwym opisaniu odbudowy Warszawy Grzegorz Piątek zabiera czytelników do czasów dwudziestolecia międzywojennego. W centrum jego zainteresowania znalazło się tytułowe miasto, będące wówczas synonimem ambicji, aspiracji i nadziei. – Tu, niczym w laboratorium, mogła powstać nieobciążona żadną złą ani dobrą tradycją nowoczesna polska miejskość oraz morska polskość – pisze o ówczesnej Gdyni wydawca. Szkoda pominąć tę pozycję!
Łukasz Drozda: Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce, wyd. Czarne
Prestiżowa lokalizacja, choć do najbliższego przystanku autobusowego trzeba dojść kilometr. Gustownie urządzone wnętrza, które w rzeczywistości składają się z naprędce kupionych mebli z IKEA. Dużo przestrzeni, ale tylko na umiejętnie zrobionych zdjęciach, gdzie ciasne pomieszczenia optycznie powiększają lustra i obiektyw rybie oko. Dobrze znamy takie kwiatki z ogłoszeń na pierwotnym i wtórnym rynku nieruchomości. Łukasz Drozda, polityk, urbanista i wykładowca SWPS, postanowił uważniej przyjrzeć się patodeweloperce, dziś tematowi najpowszechniejszemu przede wszystkim w memosferze. Zgłębia, co leży u źródeł kryzysu mieszkaniowego nad Wisłą, obnaża powszechne patologie i sugeruje drogi ich przeciwdziałania. Ważna i aktualna lektura!
Książki o miastach. Sharon Rotbard: Białe miasto, czarne miasto. Architektura i wojna w Tel Awiwie i Jafie, wyd. Filtry, przeł. Katarzyna Makaruk
Ze świata kuriozów patodeweloperki i początków Gdyni przenosimy się do Izraela. Mieszkający tam pisarz i architekt Sharon Rotbard podjął się niełatwego wyzwania. Jego celem było opowiedzenie złożonej historii Tel Awiwu. Autor trafnie rozpoznał, że losów metropolii nie da się ugryźć bez zahaczenia o wątki polityczno-społeczne, zwłaszcza że miasto, które nigdy nie zasypia, stopniowo wchłaniało starożytny port morski Jafa. Książka staje się przez to porywającą opowieścią o architektonicznych ambicjach, zderzeniu różnych światów i konflikcie tradycji z nowoczesnością. Dynamiki nadaje jej sprawny przekład Katarzyny Makaruk.
Marcin Wojdak: Ostatni turnus. Pocztówki z wczasów PRL-u, wyd. Znak Koncept
Autora tego przepięknie wydanego albumu możecie kojarzyć z Instagrama. Na koncie @cosmoderna regularnie publikuje klimatyczne zdjęcia z Polski i byłych krajów ZSRR. Nie interesują go nowoczesne konstrukcje, tylko projekty powstałe w czasach powojennych. Są już nadszarpnięte zębem czasu, ale nadal urzekają klimatem i momentalnie uruchamiają głęboko skrywane pokłady nostalgii. W Ostatnim turnusie Wojdak zawęża krąg swoich fotograficzno-krajoznawczych poszukiwań. Zagląda z obiektywem do miejsc, gdzie rodacy żyjący w czasach PRL-u spędzali wakacje. Migawki ze starannie wyselekcjonowanych pensjonatów, hoteli czy domków letniskowych uzupełniają krótkie, choć wciąż impresyjne opisy.
Książki o miastach. Stepanka Sekaninova, Jakub Cenkl: Opowieści o miastach i miasteczkach, przeł. Piotr Salewski, wyd. Adamada
W naszym zestawieniu nie zabrakło też propozycji dla młodszych czytelników. Czescy twórcy nie po raz pierwszy łączą siły w duecie. W przeszłości pochylali się już nad budowlami, potrawami z całego świata i niezwykłymi roślinami. Teraz autorka Stepanka Sekaninova i ilustrator Jakub Cenkl zabierają odbiorców w rysunkowo-tekstową podróż po rozmaitych miastach. Zaglądają zarówno do tych istniejących naprawdę, jak i do fikcyjnych metropolii. Pokazują, że ich układ i atmosfera różni się w zależności od lokalizacji, ale też od uwarunkowań historycznych. Towarzyszami w tej niezwykłej lekcji urbanistyki będą kurka Klara i koziołek Piotrek. Wasze pociechy na pewno nie będą się z nimi nudzić!
BONUS:
Marta Żakowska: Autoholizm. Jak odstawić samochód w polskim mieście, wyd. Krytyki Politycznej
premiera: 5 kwietnia
Jako erratę do zestawienia dokładamy dwie książki, które jeszcze nie trafiły na rynek, ale orbitują wokół miejskiej estetyki i zapowiadają się całkiem intrygująco. Autorką pierwszej z nich jest Marta Żakowska, antropolożka i współzałożycielka Magazynu Miasta. Ekspertka pochyli się nad nie tak cichymi zabójcami kultury metropolitalnej – samochodami. Zbada, dlaczego w Polsce nie odrzucamy komunikacji indywidualnej na rzecz transportu zbiorowego. Przyjrzy się jednocześnie związkom motoryzacji z klasowością, nie zapominając o jej wpływie na środowisko. Autoholizm z pewnością wejdzie w dialog z inną publikacją z tej samej serii Krytyki Politycznej: Betonozą. Jak się niszczy polskie miasta Jana Mencwela.
Książki o miastach. Leslie Kern: Miasto dla kobiet, przeł. Martyna Tomczak, wyd. Czarne
premiera: 29 marca
Inną nowość wokół urbanistyki przygotowuje Wydawnictwo Czarne, wprowadzając na rynek książkę Leslie Kern. Kanadyjska badaczka i wykładowczyni od lat zajmuje się genderowym uwarunkowaniem tego, jak zostały zaprojektowane miasta. W myśl jej rozumienia architektura najczęściej służy mężczyznom. Tymczasem na co dzień korzystają z niej także osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy czy kobiety z wózkami dziecięcymi. Utrudnienia pokroju rzędu schodów albo nieoświetlonych przejść podziemnych potrafią być dla nich barierą nie do pokonania. A może dałoby się obejść bez nich i sprawić, żeby miejsca publiczne były bardziej inkluzywne?
A jakie są ulubione książki o miłości użytkowników BookToka? Sprawdźcie sami!
