Zżera nas cringe czy martwi odklejka? Plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku właśnie został rozwiązany. Kto został zaszczytnym zwycięzcą?
Benjamin Franklin w 1789 roku napisał w liście do Jeana-Baptiste’a Leroya, że w życiu pewne są tylko dwie rzeczy: śmierć i podatki. My wierzymy, że jeszcze jedna rzecz pozostaje niezmienna: szum narosły wokół Młodzieżowego Słowa Roku. Już pierwsza edycja internetowego plebiscytu organizowanego przez Wydawnictwo Naukowe PWN wzbudziła wiele kontrowersji. Zwyciężył wtedy sztos, za którym uplasowały się ogarniać się oraz beka. W kolejnych latach zaszczytne miano przypadło w udziale xD, dzbanowi, alternatywce oraz śpiulkolotowi.
Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Kto ma szansę na zwycięstwo? [TYPUJEMY]
Generacje walczą językiem
Konkurs bez wątpienia nie jest tylko lingwistyczną ciekawostką. Oczywiście, listy nominowanych pozostają żywym dowodem na to, jak wielu zmianom ulega współczesny język. Coraz częściej – zwłaszcza w internetowych komunikatorach – korzystamy z anglicyzmów, akronimów i wyrażeń zaczerpniętych z sieci. Młodzieżowe Słowo Roku to jednak również punkt wyjścia do starcia pokoleń.
Starsi nie rozumieją późniejszych generacji i nadal wciskają do plebiscytu twoją starą, młodsi odpowiadają im zarzutami o bycie boomerami. W tle pojedynku przewijają się liczne memy, przeróbki i parodie. A gdy zwycięzca zostaje już wybrany, do gry wkraczają specjaliści od mediów społecznościowych. Nikomu nie musimy chyba przypominać, ile prób real time marketingu (często nieudanych) pojawia się przy okazji każdego werdyktu.
Nominowani? Zrobili wrażenie!
Nie inaczej stało się w przypadku 7. edycji plebiscytu. Na początku PWN zbierało rozmaite propozycje od internautów. Wszelkie chwyty były dozwolone, ale propozycje nie mogły łamać ustalonego wcześniej regulaminu. Zabroniono słów wulgarnych, odwołujących się do nazw własnych i uwikłanych w konkretny spór polityczny bądź społeczny. Ludzie – a wśród nich nie tylko młodzież – jak zawsze ochoczo zareagowała na wezwanie. Czteroosobowe jury, w składzie którego znaleźli się Ewa Kołodziejek, Bartek Chaciński, Anna Wileczek oraz Marek Łaziński, szybko przystąpiło do pracy. Lista propozycji została zawężona do dwudziestu, po czym rozpoczęło się decydujące głosowanie.
„Tryb goblina” słowem roku według Oxford University Press. Znak czasów?
Cieszy nas fakt, że w zestawieniu pojawiły się reaktywne, nieobecne dotąd w przestrzeni internetowej wyrażenia. Siedemnaście to nawiązanie do piosenki Neternal Natsu World, robi wrażenie odwołuje się do popularnego powiedzenia youtubera Mr. Kryhy, zaś gigachad – do mema z mężczyzną o idealnych proporcjach. Nie brakuje także naury, UwU, NPC, slay. – Najciekawsza jest dla mnie językowa inwencja młodych ludzi. Chodzi nie tylko o słowotwórczość, lecz także o słowa czy wyrażenia pozornie neutralne, które z jakichś powodów stały się chwilową własnością młodzieży – pisze w komentarzu do werdyktu prof. Ewa Kołodziejek. Takim hasłem okazał się również nieobecny w finałowej dwudziestce Gilbert, czyli imię rozpropagowane przez jednego z tiktokerów. Użytkownicy ukrywający się pod nickiem @latwogang stwierdzili, że jeśli jego propozycja zwycięży, przeleją pieniądze na cele charytatywne. Sęk w tym, że Gilbert nie zdążył upowszechnić się w rzeczywistym slangu. To raczej efemeryda-viral, u którego podstaw leży ironiczny żart.
Młodzieżowe Słowo Roku 2022 – zwycięzca
Czy redakcja Going. MORE przyłożyła rękę do tego sukcesu? Być może, bowiem już w sierpniu ogłosiliśmy essę kandydatem na Młodzieżowe Słowo Roku 2022. No i proszę. To właśnie ona zdobyła w tym roku ten zaszczytny tytuł. – Jak można wywnioskować z wypowiedzi Winiego, jest to po prostu okazanie swojej radości, zadowolenia i ogólnie wszystkiego, co pozytywne! – tłumaczyliśmy na łamach Going. MORE. Jurorzy podkreślają, że essa wygrała z dużą przewagą głosów. Przypominają też, że wyrażenie może występować w postaci gestu lub emoji 🤙
Kapituła nie podzieliła zamiłowania internautów do swobodnego błogostanu. Nagroda Jury powędrowała w tym roku do wyrazu odklejka. – To stan oderwania się od rzeczywistości, zachowanie nieracjonalne, nieoczekiwane, możemy tak też nazwać osobę, która doświadcza takiej sytuacji – wyjaśnia Marek Łaziński z Uniwersytetu Warszawskiego. Choć słowo to często oznacza coś negatywnego, czyli zbyt daleki lot, potrafi zawierać w sobie także podziw dla czyjejś nietypowości.
Młodzieżowe Słowo Roku – kto jeszcze był nominowany
baza, betoniarz, cringe, essa (zwycięzca!), gigachad, kto pytał?, łymyn, naura, NPC, odklejka, onuca, pokemon, rel, robi wrażenie, siedemnaście, sigma, slay, sus, twoja stara/twój stary, UwU
Na oficjalnej stronie internetowej Młodzieżowego Słowa Roku znajdziecie szczegółowe wyjaśnienia każdego z nich oraz dodatkowe komentarze językoznawców. Co do zasady się z nimi zgadzamy, choć z jednym zastrzeżeniem – twoja stara już dawno powinna trafić na śmietnik historii.
Sekretarz redakcji Going. MORE. Publikował lub publikuje także na łamach „newonce", „NOIZZ", „Czasopisma Ekrany", „Magazynu Kontakt", „Gazety Magnetofonowej" czy „Papaya.Rocks". Mieszka i pracuje w Warszawie.