Ukraińscy pisarze i pisarki, których warto znać
Rosyjska inwazja na Ukrainę wstrząsnęła całym światem. Jeśli szukacie form pomocy, w które możecie się zaangażować – sprawdźcie naszą listę. Jeśli natomiast jesteście ciekawi, co ukraińscy pisarze i pisarki mówią o swoim kraju, wybrałam dla Was kilka książek w temacie.
Piszę wstęp do tego tekstu chyba już od godziny. Mam poczucie, że łatwo wpaść w banał albo dramatyzm, a chciałabym tego uniknąć. Zamiast więc rozpisywać się na temat emocji, które towarzyszą nam od kilku dni, po prostu zostawiam Was z tym, co przez ostatnie lata stworzyli ukraińscy pisarze i pisarki.
Za konsultację dziękuję Vładowi Błyzniukowi.
Jurij Andruchowycz
Jedna z kluczowych postaci współczesnej literatury ukraińskiej. Prozaik, poeta, eseista i performer. We wczesnych latach 2000 jego powieści – które ukazywały się nakładem Wydawnictwa Czarne – cieszyły się w Polsce wielką popularnością. Książki takie jak Perwersja czy Dwanaście kręgów łączyły w sobie elementy absurdu, groteski i dużą pozę politycznej świadomości. Kochankowie Justycji to na ten moment ostatnia książka Andruchowycza wydana w Polsce. Nostalgiczna podróż przez Galicję splata się tu z opowieścią o kształtowaniu się narodu ukraińskiego. Obecnie aktywność pisarza skupiona jest głównie na działalności aktywistycznej i twórczości eseistycznej. Autor głośno wypowiadał się na temat rosyjskiej przemocy wobec Ukrainy. Wielokrotnie deklarował też gotowość czynnego włączenia się w walkę o niepodległość ojczyzny.
Serhij Żadan
ukraińcy pisarze 
Jedną z najciekawszych książek, wydanych w Polsce w 2019 był znakomity Internat Serhija Żadana – ukraińskiego poety i pisarza. Akcja powieści rozgrywa się w Donbasie, w którym toczą się działania wojenne. Mężczyzna rusza w podróż, by odnaleźć siostrzeńca, ale wszystkie jego starania są rozbijane przez narastające zagrożenie. Duszna atmosfera świetnie oddaje realia zetknięcia jednostki z działaniami wojennymi. Żadan jest również autorem wierszy, które były wielokrotnie publikowane w Polsce. Ukazywały się m.in. na łamach Pisma, w Państwowym Instytucie Wydawniczym czy Wydawnictwie Warstwy.
Oksana Zabużko
Wydawnictwo Agora zdecydowało się przybliżyć aż dwie książki Oksany Zabużko jednocześnie – obie miały premierę 23 lutego. Planeta piołun to zbiór esejów o współczesnej Ukrainie, Europie i kulturze. Badania terenowe nad ukraińskim seksem to głośna powieść, wydana w Ukrainie w 1996 roku. Książka zawiera odniesienia do feminizmu i bierzma post-sowieckiej historii. Przyznaję, że nie miałam jeszcze okazji się z nimi zapoznać, więc nie wydam własnej opinii. Ze względu na kontekst funkcjonowania tych tekstów i poruszane w nich tematy wydawało mi się istotne, by pisarka znalazła się na liście.
Taras Prochaśko
Nazywana prywatną lekcją ukrainoznawstwa książka Prochaśki to kolaż stworzony z elementów eseju, poezji i botaniki. Mieszanka tożsamości, państwowości, podejść do samych siebie i siebie nawzajem. Strategii przetrwania i jakości trwania. Ta miłosna oda do Ukrainy ukazała się krótko po wydarzeniach na Majdanie i aneksji Krymu przez Rosję. W 2022 roku rezonuje równie mocno.
Tania Malarczuk
Powieść o poszukiwaniu własnej tożsamości – również narodowej. Zapomnienie to książka, której akcja rozgrywa się na przestrzeni wielu lat i oscyluje wokół postaci Wiaczesława Lipińskiego. Historyk, socjolog i publicysta poszukiwał dróg do budowy państwa ukraińskiego. Malarczuk opowiada o potrzebie zrozumienia własnej państwowości i tego, czym jest (i czym mogłaby być?) niepodległa Ukraina.
Więcej ukraińskich pisarek i pisarzy oraz książek o Ukrainie znajdziecie w pakietach ArtRage. Papierowe wspomagają Fundację Ocalenie, a ebooki Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej.
